Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, cần thiết cho sự sống còn. Mãi cho đến ngày nay chưa liệu pháp nào có thể bù đắp khi bị suy gan. Thêm nữa, chi phí điều trị suy gan rất tốn kém và phương pháp cấy ghép gan không phải lúc nào cũng khả thi do nhiều yếu tố đem lại.

Xem xét tất cả các chức năng đặc biệt của gan và vị trí giải phẫu của nó, cho thấy nó thường tiếp xúc với một lượng lớn kháng nguyên ở ruột bao gồm các tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn, ký sinh trùng), độc tố, tế bào khối u và những kháng nguyên vô hại trong thức ăn (Mowat 2003)1.

Gan có khả năng tái sinh nhưng trong một vài trường hợp nguy hiểm cơ quan này có thể bị phá hủy nghiêm trọng. Theo số liệu thống kê và dịch tễ học, ngoại trừ uống nhiều rượu và uống thuốc quá liều thì nguyên nhân chính gây phá hủy gan là do nhiễm virus viêm gan, đặc biệt là dạng B (HBV) và C (HCV).

Theo công bố của WHO ngày 21/4/2017 thì gần 325 triệu người trên thế giới mang trong mình virus viêm gan B (HBV) hoặc C (HCV). Riêng trong năm 2015, cũng theo WHO, trên thế giới đã ghi nhận 1,34 triệu trường hợp tử vong do virus viêm gan.  Và tại Việt Nam nói riêng, gần 8 triệu người bị mắc viêm gan B mãn tính – theo thông tin được chia sẻ tại Hội thảo “Phổ biến kết quả mô hình ước tính gánh nặng bệnh tật do viêm gan vi rút B và C và phân tích hiệu quả đầu tư” do Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam tổ chức ngày 21/7/2017 ở Hà Nội.

Viêm gan – vấn đề của toàn thế giới

Dù việc tiêm vaccine ngăn ngừa HBV được thực hiện thì một điều quan trọng cần biết là vaccin này chỉ có hiệu quả trong khoảng 95% dân số và mức độ bảo vệ của kháng thể giảm theo tuổi. Viêm gan B là bệnh phổ biến ở Trung Quốc và các quốc gia Châu Á khác (người lớn chiếm đến 8% – 10% dân số), khoảng 1% dân số ở Tây Âu và Bắc Mỹ là bị nhiễm mạn tính.

Một virus nguy hiểm khác cho gan là virus viêm gan C vì có rất ít triệu chứng trong một thời gian dài nhiễm bệnh. HCV là dạng chủ yếu của viêm gan và tương tự như viêm gan B khi cả hai lây truyền qua đường tình dục, qua máu với bệnh mạn tính là xơ gan, ung thư gan (50-76% các trường hợp viêm gan virut nếu không được điều trị sẽ dẫn đến ung thư gan). Khoảng 180 triệu người bị bệnh mạn tính và mỗi năm có đến 3 – 4 triệu người mới bị nhiễm. Ngược với HBV, hiện vẫn chưa có vaccine nào để phòng ngừa viêm gan virus C hay HCV.

Và mức tốn kém chi phí trong điều trị viêm gan B/C mạn tính

Tùy thuộc vào từng quốc gia và sự phát triển của hệ thống y tế, mà các phương pháp điều trị có thể có sư khác biệt nhất định. Trong các quốc gia phát triển, viêm gan B, C mạn tính có thể được điều trị với những thuốc có chi phí cao như interferon alpha và thuốc kháng virus (ribavirin), trong đó hiệu quả điều trị chỉ đạt được trên một vài bệnh nhân (interferon kết hợp với ribavirin có hiệu quả đạt được lên đến 30 đến 50% bệnh nhân đang điều trị HCV).

Liệu pháp thay thế trong điều trị viêm gan

Trên trang web của Trung tâm Quốc gia về Liệu pháp Thay Thế và Bổ Sung (National Center for Complementary and Alternative Medicine – NCCAM) ở Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ chúng tôi có thể tìm thấy nhiều chất có nguồn gốc tự nhiên, đã được thử nghiệm một vài năm qua trong nghiên cứu điều trị bệnh viêm gan (hầu hết chúng có nguồn gốc thực vật). Các thông tin cụ thể về tiềm năng điều trị của dược thảo như silymarin (cây kế sữa) hoặc glycyrrhizin (chiết xuất rễ licorice) và nhiều dược liệu khác được mô tả cụ thể trong bài báo của Modi và các cộng sự (2007). Điều quan trọng nhất là không loại bỏ liệu pháp điều trị truyền thống cho bệnh viêm gan trong sự thay đổi một liệu pháp thay thế không được chứng minh. Tất nhiên điều này cũng áp dụng để điều trị những bệnh khác. Trong bài này chúng tôi muốn giới thiệu và tiếp cận một ứng viên tiềm năng mới trong điều trị hỗ trợ cho bệnh viêm gan – Agaricus Blazei Murill (ABM) đươc trồng ngoài môi trường tự nhiên hay còn gọi là nấm Vua – King Agaricus.

Tác dụng hàng đầu của Agaricus được dùng để chữa trị bệnh viêm gan đã được ghi lại từ rất lâu đời. Không lưỡng lự trước hiệu quả này, Inuzuka và đồng nghiệp đã tiến hành thử nghiệm dịch chiết Agaricus trong điều trị viêm gan C. Dữ liệu sơ bộ thể hiện hiệu quả lâm sàng của dịch chiết đậm đặc của Agaricus Blazei trên người tình nguyện có γ-glutamic-pyruvate transaminase (γ-GTP) tăng cao, một dấu hiệu cho thấy gan đã bị tổn thương. Tổng cộng có 20 bệnh nhân (một nửa là nam) bị viêm gan C mạn tính, uống 2 lần/ngày, trong 8 tuần. Khoảng 80% bệnh nhân giảm nồng độ γ-GTP trong huyết thanh mà không có bất cứ phát hiện nào về độc tính hay tác dụng phụ. Từ kết quả này có thể kết luận rằng dịch chiết ABM có lợi cho những bệnh nhân có bệnh gan nhẹ như viêm gan C.

Hsu (2008)4 và đồng nghiệp của ông ấy đã nghiên cứu thí điểm mở nhãn trong năm đầu tiên để xem dịch chiết ABM có thể cải thiện chức năng gan ở những bệnh nhân viêm gan B. Bốn bệnh nhân được quan sát trên lâm sàng thấy alanine aminotransferase (ALT) trên 100 IU/L trong thời gian dưới 12 tháng và không dùng bất cứ thuốc nào điều trị viêm gan nào. Các đối tượng này được cho dùng dịch chiết AbM (1500 mg/ngày trong 12 tháng). Kết thúc nghiên cứu, nồng độ chính của aspartate aminotransferase (AST) và ALT giảm lần lượttừ 246.0 (+/- độ lệch chuẩn (SD) 138.9) xuống 61.3 (+/- SD 32.6) IU/L và 151.0 (+/- SD 86.9) xuống 46.1 (+/- SD 22.5) IU/L. Số liệu này đã chỉ ra lợi ích tiềm năng của dịch chiết AbM trong tác dụng bình thường hóa chức năng gan ở những bệnh nhân bị viêm gan B. Tuy nhiên các nghiên cứu có kiểm soát với lượng mẫu lớn hơn nên được tiến hành.

Trong các nghiên cứu khác, hiệu quả của AbM được tiến hành trên các bệnh nhân nhiễm virus viêm gan C mãn tính có dùng kháng IFN-α (Grinde 2006)5. Quan sát thấy còn một ít virus, nhưng không đáng kể, virus giảm sau 1 tuần điều trị. Sự điều trị dường như tăng điều hòa gen của thụ thể IFN- α. Do đó, các nghiên cứu xa hơn về sự kết hợp của AbM trong điều trị đều đặn với IFN-αsẽ được quan tâm trong thời gian tới. AbM có thể cải thiện hiệu quả điều trị của IFN-α ở bệnh nhân viêm gan mạn tính.

Một vai trò tiềm năng của Agaricus trong điều trị viêm gan mạn tính được Wang và cộng sự chú ý (1993) và dữ liệu đã được công bố trên website. Họ đãtuyên bố rằng mỗi ngày dùng 20 mg Agaricus blazei Murrill sẽ đem lại các tác dụng khác nhau như cải thiện chức năng gan và giảm hoạt động của virus ở bệnh nhân viêm gan mạn tính.

Nhóm thử nghiệm (10 bệnh nhân) dùng Agaricus blazei Murrill và một nhóm chứng (10 bệnh nhân) chỉ điều trị theo phương pháp truyền thống. Kết quả được so sánh sau 3 tháng thử nghiệm, kết quả điều trị của nhóm thử nghiệm với hiệu quả đáng kể trên 2 người và đạt hiệu quả trên 8 người, trong khi ở nhóm đối chứng chỉ có hiệu quả đáng kể trên 1 người, đạt hiệu quả trên 6 và không có hiệu quả trên 3 người. Mỗi thông số đo lường như nồng độ hoạt động của GOT (glutamic oxaloacetic transaminase) và GPT (Glutamic-pyruvic transaminase), acid mật, protein sắt huyết thanh, trị số bilirubin toàn phần và prothrombin của nhóm thử nghiệm đã chỉ ra hiệu quả đáng kể của nấm King Agaricus trong việc bảo vệ chức năng gan.

Kết luận chung

Hiện tại chúng tôi chưa có bất kỳ thuốc nào tốt và có hiệu quả trong điều trị viêm gan mạn tính, đặc biệt là nhiễm virus viêm gan C. Tất cả các dữ liệu lâm sàng thể hiện Agaricus blazei Murill có thể là phương thuốc hứa hẹn cho điều trị viêm gan đặc biệt là những bệnh nhân kháng thuốc.Chắc chắn rằng các nghiên cứu lâm sàng xa hơn cần được tiến hành để xác định những lợi ích cũng như tác dụng phụ của AbM trong điều trị viêm gan (Mukai 2006)6.

Theo: http://agaricus.org/3_hepatitis.html

_____________Tài liệu tham khảo___________________________
References:
1) Mowat AM. Anatomical basis of tolerance and immunity to intestinal antigens.
Nat Rev Immunol. 2003; 3:331- 341
2) Modi AA, Wright EC, Seeff LB. Complementary and alternative medicine (CAM) for the treatment of chronic hepatitis B and C: a review. Antivir Ther. 2007; 12(3): 285-95.
3) Inuzuka H, Yoshida T. Clinical utility of ABCL (Agaricus Mushroom Extract) treatment for C-type hepatitis.
Jpn Pharmacol Ther 2002; 30:103–7.
4) Hsu CH, Hwang KC, Chiang YH, Chou P. The mushroom Agaricus blazei Murill extract normalizes liver function in patients with chronic hepatitis B. J Altern Complement Med. 2008; 14(3): 299-301
5) Grinde B, Hetland G, Johnson E. Effects on gene expression and viral load of a medicinal extract from Agaricus blazei in patients with chronic hepatitis C infection. Int Immunopharmacol. 2006; 6(8): 1311-4.
6) Mukai H, Watanabe T, Ando M, Katsumata N. An alternative medicine, Agaricus blazei, may have induced severe hepatic dysfunction in cancer patients. Jpn J Clin Oncol. 2006; 36(12): 808-10.

7) https://tuoitre.vn/who-hon-300-trieu-nguoi-mang-trong-minh-virus-viem-gan-1302531.htm

8) https://baomoi.com/gan-8-trieu-nguoi-viet-nam-mac-viem-gan-b-man-tinh/c/22819240.epi